Cá kho Vũ Đại là một món ăn đậm đặc bản sắc dân tộc, đơn giản của một vùng quê Bắc Bộ và đã được lưu truyền đến tận tận ngày nay hay còn có tên gọi khác là cá kho Bá Kiến. Món ăn này không chỉ có hương vị đậm đà của quê hương làm đặc sản, quà vào mỗi dịp Tết đến Xuân về mà còn là món quà ý nghĩ mang theo hơi thở, hương vị Việt Nam gửi đến những người con xa xứ, nơi đất khách quê người. Vì vậy, cá kho làng Vũ Đại là cá gì? thời gian gần đây luôn được nhiều thực khách quan tâm và tìm hiểu về nguồn gốc cũng như hương vị đặc biệt của nó.
Mục lục
Cá kho làng Vũ Đại là cá gì?
Cá kho làng Vũ Đại được làm từ cá trắm đen thì mới mang lại hương vị thơm ngon, đặc biệt thu hút được khách hàng. Theo chia sẻ lại của cá nhân nghệ thuật thì đây là loại cá nhân có thịt chắc, thơm chứa nhiều chất dinh dưỡng rất tốt cho sức khỏe.
Cá trắm trước khi được chọn để kho phải được nuôi tại hồ từ 2 – 3 năm tại huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam khi cá đạt cân nặng từ 3 – 3,5kg thì mới được đánh bắt, nhất là phần thân và đuôi phải có thịt, vì đây là phần dùng để kho.
Món cá kho làng Vũ Đại được mang hương vị đậm đà được kho từ phần thân và phần đuôi của cá kết hợp cùng với 16 loại gia vị như: hành khô, riềng, nước tương, mắm, gừng, muối, tiêu, ớt, chanh, nước cốt cua đồng,…đun trên niêu đất và gỗ nhãn với thời gian kho từ 12 – 14 tiếng. Món cá kho làng Vũ Đại đạt chuẩn chất lượng là sau khi kho xong miếng cá vẫn còn nguyên, màu vàng sậm và xương mềm sụn gia vị hòa quyện vào từng thớ thịt cá, xương tan bùi trong miệng, khi thưởng thức có thể cảm nhận được mọi dư vị của cá cùng mùi thơm của các loại gia vị kết hợp với mùi khói đặc trưng của củi nhãn.
Nguồn gốc của món cá kho làng Vũ Đại
Cội nguồn của cá kho làng Vũ Đại là cá gì? bắt nguồn từ đâu luôn là chủ đề của thực khách khi đã thưởng thức món ăn rồi và luôn muốn biết món ăn đặc biệt này bắt nguồn từ đâu.
Chỉ biết rằng, món cá kho làng Vũ Đại đã có từ rất lâu đời ngay cả những nghệ nhân kho cá ở đây cũng không nhớ rõ món cá kho ra đời từ khi nào. Làng Vũ Đại là một địa danh quen thuộc trong tác phẩm Chí Phèo của Nhà văn Nam Cao và nơi đây cũng là xuất xứ của món cá kho trứ danh này.
Tên gọi của món cá kho ngày đầu tiên có tên là Cá kho Đại Hoàng (vì Đại Hoàng chính là tên của một ngôi làng), chính sự nổi tiếng của làng Vũ Đại mà nhà văn Nam Cao đặt tên trong tác phẩm của mình dựa trên hình ảnh của ngôi làng Đại Hoàng này, và từ đó món ăn này được gọi theo một cái tên thân thương mời là “Cá kho làng Vũ Đại”.
Món cá kho làng Vũ Đại không có nguồn gốc bắt nguồn từ một sự tích nào mà nó được sinh ra trong giai đoạn khó khăn của người dân ở miền chiêm trũng xung quanh chỉ có cá và cá. Chính vì thế vào các dịp vào những dịp Lễ Tết người dân không có điều kiện làm mâm cao cỗ đầy để thờ cúng tổ tiên, để tỏ lòng thành kính với ông bà tổ tiên và tạ ơn thần linh mà người dân làng Vũ Đại chọn món cá giản dị, gần gũi, mộc mạc với cách làm chế biến cầu kỳ và công phu để thể hiện tấm lòng thành của mình.
Món cá kho làng Vũ Đại chan chứa tấm lòng của người dân ở vùng quê nghèo khó, mang hương vị thơm ngon được truyền tai nhau từ đó dần dần được nhiều người biết đến khắp mọi miền đất nước và cả nước ngoài.
Món ăn này đã góp phần không ít vào quá trình thay da đổi thịt của một miền quê khó khăn qua bao đời để lại mỗi niêu cá kho làng Vũ Đại ra đời là cả một tâm huyết và quá trình của người nghệ nhân khó cá gửi gắm trọn vị và trọn vẹn trong từng khâu chuẩn bị.
Tại sao cá kho làng Vũ Đại lại nổi tiếng?
Cá kho làng Vũ Đại không chỉ không chỉ gây tò mò với tên gọi độc đáo luôn khắc khoải trong suy nghĩ mỗi người luôn tự hỏi cá kho làng Vũ Đại là cá gì? mà khi ăn một lần và nhớ mãi mà món cá được mọi người ưu ái biết đến từ những câu chuyện mang đậm văn hoá cổ xưa mà để có được một niêu cá kho đến tay mọi người là cả quá trình chuẩn bị và nghiêm ngặt từ khâu chuẩn bị nguyên liệu đến chế biến để chất lượng mỗi niêu cá đồng đều hương vị mà không phải nơi đâu cũng có được.
Cá trắm đen được chọn kho cá phải luôn tươi ngon đạt tiêu chuẩn
Nếu như cá dùng để kho cá là loại cá trắm đen nuôi bằng ốc từ 2 – 3 năm đạt đến trọng lượng tiêu chuẩn từ 3 – 3.5kg và sau khi thu mua về được thả trong bể nước ngay làng (hay cơ sở) kho cá để đảm bảo cá còn sống và luôn tươi ngon trước khi tiến hành kho cá.
Cá kho làng Vũ Đại được kho bằng niêu đất Nghệ An
Để kho cá ngon và đậm đà hương vị thì niêu đất được sử dụng để kho cá làng Vũ Đại là loại niêu đất được lấy ở Nghệ An, chất đất Nghệ An nóng, mịn độ bền cao chịu được trui rèn của lửa cho ra những chiếc niêu óng ả, chịu được sức nung nhiều giờ của nghề kho cá bằng niêu và vung đậy lại được làm ở Thanh Hoá vì vùng đậy ở đây được làm theo dạng vòm tiện lợi cho việc đậy nắp sau khi xếp cá.
Giữ trọn hương vị cá kho làng Vũ Đại bằng củi nhãn Hưng Yên
Lựa chọn củi để kho cá cũng phải đạt tiêu chí kỹ càng để trọn vẹn hương vị của món cá kho làng Vũ Đại. Không phải củi nào cũng có thể dùng được mà phải là loại củi nhãn (từ nhiều nơi như Hưng Yên, Hà Nam, Hải Dương,…). Củi nhãn có thể làm mấy mùi của đất nung mà khi củi cháy lên sẽ có mùi thơm, không làm ám khói vào niêu cá sau khi kho cá thì hương vị của niêu cá không chỉ được giữ nguyên mà còn có thêm mùi thơm của lửa đậm đà bản sắc vùng quê. Hơn nữa, loại củi nhãn khá chắc có thể cháy lâu và bên đảm bảo nhiệt tốt không bị gián đoạn quá trình sôi của niêu cá trong suốt gần 16 tiếng liên tục.
Công đoạn kho cá đảm bảo đúng nhiệt độ xuyên suốt quá trình kho
Công đoạn cho cá lên bếp để kho là công đoạn khó khăn tốn nhiều thời gian và công sức nhất. Các nghệ nhân gần như thức trắng đêm (hay thay phiên nhau) để kho cá là điều dễ hiểu. Niêu cá kho làng Vũ Đại đạt chuẩn là nhiệt độ cần điều chỉnh phù hợp trong từng giai đoạn và giữ nhiệt xuyên suốt 14 tiếng đồng hồ không ngừng nghỉ, bên cạnh đó người kho còn phải cân đo lượng lửa, gia vị vừa đủ để tạo ra sản phẩm cuối cùng là nồi cá kho ngon như ý muốn.
Cá kho làng Vũ Đại là cá gì? mà lại nổi tiếng khắp trong và cả ngoài nước cũng là điều dễ hiểu khi thành quà là sự gắn kết của một quá trình vô cùng công phu và toàn tâm huyết. Sự kết hợp giữa các nguyên liệu tươi ngon kết hợp với vật liệu của 4 miền quê khác nhau (niêu cá từ Nghệ An, nắp từ Thanh Hóa, củi từ Hưng Yên, nghệ nhân kho cá từ Hà Nam) như là giao thoa của 4 miền văn hóa với nhau, nên tạo ra một hương vị đoàn kết trong một niêu cá kho làng Vũ Đại trứ danh.
>> Xem thêm:
Cá kho làng Vũ Đại giá bao nhiêu?
Để có được niêu cá kho làng Vũ Đại chuẩn hương vị “có một không hai” này không chỉ là thời gian chuẩn bị nguyên liệu đúng tiêu chuẩn mà còn là cả quá trình công phu sau hơn nửa ngày mới nhận được một niêu cá kho chất lượng. Chính vì thế dù mỗi niêu cá có giá từ 900.000đ – 1.500.000đ nhưng vẫn thu hút nhiều thực khách.
Bảng giá làng cá Vũ Đại các loại:
| STT | TÊN SẢN PHẨM | GIÁ |
| 1 | Niêu cá kho 1.50 Kg | 600.000 |
| 2 | Niêu cá kho 2.00 Kg | 700.000 |
| 3 | Niêu cá kho 2.50 Kg | 800.000 |
| 4 | Niêu cá kho 3.00 Kg | 900.000 |
| 5 | Niêu cá kho 3.50 Kg | 1.000.000 |
| 6 | Niêu cá kho 4.00 Kg | 1.100.000 |
| 7 | Niêu cá kho 4.50 Kg | 1.200.000 |
Cách làm món cá kho làng Vũ Đại đúng chuẩn
Món làng Vũ Đại có các công đoạn chính: chuẩn bị nguyên liệu, xếp vào nồi và kho cá. Mỗi quy trình đều phải thực hiện đúng các quy định chuẩn để tạo nên một niêu cá kho chất lượng nhất.
Bước 1: Nguyên liệu chuẩn
- 1 con Cá trắm đen tiêu chuẩn 3 – 3,5kg
- 500gram Giấy thịt ba rọi
- 4 củ Riềng
- 4 cây Mía lau
- 300ml Nước mía
- 5 trái ớt
- 1 củ Gừng
- Nước cốt lõi, nước cốt dừa, nước cốt lõi đồng
- Gia vị thông tin: Muối, muối, đường, hạt nêm, bột ngọt, tiêu…
- Niêu đất
- Củi nhãn
Bước 2: Nguyên liệu chế
- Cá sau khi đánh, làm sạch với nước để khử mùi tanh sẽ được ướp với hạt và khi dùng dao để cắt cá thì không được phép rửa lại với nước lạnh nếu cá tiếp xúc với nước lạnh sẽ không được giữ lại tự nhiên và nhất là sẽ làm cá tanh.
- Thịt ba rọi rửa sạch với nước muối và miếng vừa phải
- Gừng rửa sạch, một nửa thái lát, một nữa để xoay nhuyễn
- Các nguyên liệu còn lại được rửa sạch và để cho ráo nước
- Gừng, riềng, ớt cho vào cối giã nhỏ
Bước 3: Tiến hành sắp xếp vào nồi
Công phu hơn sẽ đến công nghệ xếp vào nồi, ở dưới đáy nồi phải được sắp xếp trước một lớp củ riềng đã được thái mỏng để chống cháy trong quá trình kho nhiều giờ liên tiếp.
Khi xếp cá vào niêu phải xếp úp khúc cá trong nồi, với độ cong tự nhiên không làm xáo trộn các vị trí, xếp lần lượt xen kẽ mỗi một lớp cá cùng thịt ba rọi là một lớp gia vị lần lượt như: nước cốt chanh, nước cốt dừa, nước cốt cua đồng cùng các gia vị xay nhuyễn và gia vị nêm nếm để cá thấm gia vị đậm đà và cuối rải một lớp riềng xay ở trên cùng.
Bước 4: Kho cá
Đặt niêu cá lên bếp để kho, khi đặt lên bếp phải được đun sôi nhanh nhất có thể, khi cá đã sôi rồi phải hạn chế lửa và tắt lửa đi, chỉ còn tro và than phía dưới bếp để niêu cá luôn trong tình trạng sôi.
Cá kho làng Vũ Đại phải được kho xuyên suốt từ 12 – 14 tiếng đỏ lửa, cứ sau 45 phút mỗi niêu cá được kiểm tra và châm thêm nước dùng.
Thành phẩm cá kho làng Vũ Đại
Sau một quá trình dài gần 16 tiếng chúng ta nhận được niêu cá kho ngon thơm phức, cá màu vàng sậm gia vị thấm đều vào từng thớ cá, thịt ba chỉ mềm như tan ra trong hương vị đậm đà ăn một lần là nhớ mãi mãi.
Để thưởng thức trọn vẹn hương vị món cá kho làng Vũ Đại từ bao đời bạn có thể chọn mua tại Cơ sở Cá kho Bá Kiến – Thương hiệu cá kho làng Vũ Đại tại Xóm 11, xã Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam để liên hệ mua hàng. Tại đây Cá kho làng Vũ Đại được nhiều thực khách trong và ngoài nước tin dùng từ rất nhiều năm, luôn giữ trọn nét tinh hoa cổ truyền từ bao đời tự tin là đơn vị uy tín cho thực khách trong và ngoài nước lựa chọn và tin dùng.
Cá kho làng Vũ Đại là cá gì? giờ đây không còn là câu hỏi, là điều gây tò mò trong mỗi người nữa, mà nó đã trở thành một món ăn không chỉ là ẩm thực đặc sắc của Việt Nam mang đậm bản sắc dân tộc mà còn là những câu chuyện của người nghệ nhân làng kho cá Vũ Đại gửi gắm tâm huyết vào trong từng niêu cá những hương vị quê nhà tuy mộc mạc, giản dị nhưng lại chứa đựng biết bao kỉ niệm của một vùng quê Bắc Bộ mà ai khi đi xa cũng luôn nhớ về, là món ăn gắn kết tình thân trong mỗi bữa cơm sum họp gia đình, là món quà chân tình ý nghĩa thắm đượm tình quê hương khi lâu ngày chưa có dịp về thăm, là truyền thống bao đời để lại mà người kế tiếp luôn nhớ về và nối tiếp.
